Kotwy do murłaty to jeden z najważniejszych elementów konstrukcyjnych w budowie dachu. Ich głównym zadaniem jest solidne połączenie murłaty – czyli poziomej belki znajdującej się na szczycie ściany budynku – z murem, co zapewnia stabilność i bezpieczeństwo całej konstrukcji dachowej. Odpowiedni dobór kotw do murłaty ma bezpośredni wpływ na trwałość dachu oraz jego odporność na działanie sił zewnętrznych, takich jak wiatr czy obciążenia śniegowe.
W niniejszym artykule omówimy, czym są kotwy do murłaty, jakie są ich rodzaje, oraz jak poprawnie je dobrać, aby spełniały swoje zadanie. Poruszymy także kwestie związane z montażem kotw i najczęściej popełnianymi błędami, które mogą wpłynąć na trwałość całej konstrukcji.
Czym są kotwy do murłaty?
Kotwy do murłaty, zwane również śrubami kotwiącymi lub sworzniami, to elementy stalowe, które mają za zadanie mocowanie murłaty do muru. Ich podstawowym celem jest zapobieganie przesunięciom belki w poziomie oraz stabilne osadzenie jej na murze, co jest niezbędne do zachowania integralności konstrukcji dachowej.
Murłata przenosi obciążenia z krokwi na ściany budynku, dlatego też jej właściwe zamocowanie jest kluczowe dla bezpieczeństwa całego budynku. Kotwy są wprowadzane w wieniec żelbetowy lub w mur na etapie budowy, a następnie łączone z murłatą.
Rodzaje kotw do murłaty
Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów kotw, które mogą być używane do mocowania murłaty. Wybór odpowiedniego rodzaju kotew zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj muru, obciążenia działające na dach, czy specyfika samej konstrukcji. Oto najczęściej stosowane typy:
- Kotwy wbijane (sworznie kotwiące)
Kotwy wbijane są jednym z najprostszych i najczęściej stosowanych rozwiązań. Są to stalowe pręty z gwintem, które wprowadza się w świeży beton wieńca. Po stwardnieniu betonu, na wystającą część kotwy zakłada się murłatę, a następnie przykręca nakrętką. - Kotwy chemiczne
Kotwy chemiczne to rozwiązanie stosowane w sytuacjach, gdy murłata musi zostać zamocowana do istniejącej konstrukcji, np. w przypadku remontów. Kotwy chemiczne składają się z metalowych prętów, które są osadzane w murze za pomocą specjalnej masy żywicznej, zapewniającej wyjątkowo mocne i trwałe połączenie. - Kotwy mechaniczne
Kotwy mechaniczne, często nazywane również kotwami rozporowymi, to elementy mocujące, które są wprowadzane do otworów wywierconych w betonie lub murze. Po wkręceniu kotwy, jej dolna część rozpręża się, mocno zakotwiając ją w murze. To rozwiązanie sprawdza się w przypadku istniejących ścian i stropów, gdzie nie ma możliwości wprowadzenia tradycyjnych kotw w świeży beton. - Pręty gwintowane
Pręty gwintowane stosowane są w połączeniu z nakrętkami i podkładkami. Są to długie pręty stalowe, które wprowadza się w przygotowane otwory w murze lub wieńcu, a następnie przymocowuje do nich murłatę za pomocą nakrętek.
Jak dobrać odpowiednie kotwy do murłaty?
Dobór kotw do murłaty to kluczowy krok, który należy przeprowadzić z dużą precyzją. Odpowiednio dobrane kotwy gwarantują, że konstrukcja dachu będzie stabilna i odporna na działanie sił zewnętrznych, takich jak wiatr, śnieg, czy drgania budynku. Poniżej przedstawiamy najważniejsze czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy doborze kotw.
1. Rodzaj muru i wieńca
Rodzaj materiału, z którego wykonana jest ściana budynku, ma kluczowe znaczenie dla doboru kotw. Najczęściej murłata jest mocowana do wieńca żelbetowego, który zapewnia odpowiednią wytrzymałość i stabilność konstrukcji. W przypadku braku wieńca żelbetowego, kotwy mogą być osadzane bezpośrednio w murze, jednak wówczas należy zwrócić szczególną uwagę na nośność materiału (np. cegła, pustaki, beton komórkowy).
W przypadku murów z materiałów o niższej nośności, takich jak cegła perforowana czy bloczki z betonu komórkowego, zaleca się stosowanie kotw chemicznych lub kotw mechanicznych, które lepiej radzą sobie w takich warunkach. Kotwy chemiczne, dzięki masie żywicznej, doskonale wypełniają otwory w porowatych materiałach, zapewniając trwałe i mocne połączenie.
2. Obciążenia działające na dach
Kolejnym kluczowym czynnikiem jest obciążenie, które będzie przenosić murłata. Na dach działają różne siły, takie jak:
- Obciążenia śniegiem – w regionach, gdzie występują intensywne opady śniegu, dach musi być zaprojektowany tak, aby wytrzymać dodatkowe obciążenie śniegiem. Kotwy muszą być wystarczająco wytrzymałe, aby przenosić te obciążenia na mur.
- Obciążenia wiatrem – w przypadku budynków narażonych na silne wiatry, kotwy muszą zapobiegać przesunięciu lub oderwaniu dachu od konstrukcji budynku. Kotwy w takich przypadkach muszą być szczególnie solidne i odporne na działanie sił poziomych.
- Obciążenia własne konstrukcji – ciężar samego dachu, materiałów użytych do jego budowy oraz ewentualnych instalacji, takich jak panele fotowoltaiczne, również wpływa na wybór kotw.
3. Długość i średnica kotwy
Długość i średnica kotwy to dwa parametry, które bezpośrednio wpływają na jej wytrzymałość. Im większe obciążenia działają na murłatę, tym dłuższe i grubsze kotwy powinny być stosowane. Standardowa długość kotw do murłaty to od 15 do 25 cm, jednak w przypadku masywnych dachów lub dużych obciążeń warto zastosować dłuższe elementy.
Średnica kotwy również ma znaczenie. Najczęściej stosuje się kotwy o średnicy od 12 do 16 mm, jednak w przypadku bardzo ciężkich dachów lub dużych obciążeń wiatrowych, można zastosować jeszcze grubsze kotwy.
4. Warunki atmosferyczne i korozja
Jeśli budynek znajduje się w regionie o wysokiej wilgotności lub w pobliżu morza, gdzie istnieje ryzyko korozji, warto zainwestować w kotwy ocynkowane lub wykonane ze stali nierdzewnej. Dzięki temu unikniemy problemu z korozją, która mogłaby osłabić połączenie i wpłynąć na trwałość konstrukcji dachu.
5. Normy i certyfikaty
Kotwy do murłaty powinny spełniać odpowiednie normy budowlane oraz posiadać niezbędne certyfikaty potwierdzające ich wytrzymałość i odporność na obciążenia. Przed zakupem warto sprawdzić, czy wybrane kotwy są zgodne z obowiązującymi normami, takimi jak PN-EN 1991-1-4, które dotyczą projektowania konstrukcji w warunkach obciążeń wiatrowych.
Montaż kotw do murłaty
Prawidłowy montaż kotw jest równie ważny, co ich dobór. W przypadku kotw wbijanych należy upewnić się, że zostały one odpowiednio zamocowane w świeżym betonie wieńca, a połączenie z murłatą jest solidne i stabilne. Kotwy chemiczne i mechaniczne muszą być osadzane zgodnie z zaleceniami producenta, aby zapewnić trwałość i wytrzymałość połączenia.